ویژگی های ماسه خوب چیست؟
ماسه از جمله مصالحی است که در ساخت و ساز بسیار استفاده می‌شود چرا که جهت ساخت ملات و همچنین بتن، استفاده از ماسه مناسب حتما لازم است. بدون وجود ماسه، ترکیب ملات مقاومت لازم را نخواهد داشت. اگر در ترکیب ملات از میزان ماسه کاسته شده و یا بر مقدار آن افزوده شود، چسبندگی لازم بین دو سطح مد نظر ایجاد نخواهد شد.
در پروژه های کوچک به قوام رساندن ترکیب ملات کار سختی نیست اما در حجم های کاری بزرگ نیاز به دقت بیشتر، مصالح مرغوب‌تر و تجهیزات مناسب است. ماسه ها انواع متفاوتی دارند که میتوان از اصلی ترین انواع آنها به ماسه شسته، ماسه طبیعی، ماسه شکسته، ماسه شکسته شکسته و ماسه کفی اشاره کرد که هر کدام ویژگی ها و محل استفاده خاص خود را دارد. ماسه های طبیعی را میتوان از پرکاربرد ترین و بهترین انواع ماسه ها دانست.
این ماسه ها به شکل طبیعی از بستر رودخانه استخراج می‌شوند. ویژگی اصلی این ماسه ها گرد گوشه بودن آنهاست که وقتی در ساختار مصالحی همچون بتن استفاده شوند میتوانند فضاهای خالی را مخصوصا در گوشه ها بخوبی پرکنند و مانع از ایجاد گسیختگی های داخلی در بلند مدت شوند. در ساخت بتن و ساخت دوغاب پشت سنگها و کاشی ها باید از این نوع ماسه استفاده کنیم. ماسه ها در ترکیب کلی خود دارای خاک هستند و هر اندازه که این خاک شسته شود، ماسه شسته بدست خواهد آمد.
البته که وجود خاک یا عدم وجود آن در داخل ماسه، برخی مزایا و برخی معایب دارد. هراندازه که خاک در اطراف ماسه کمتر باشد، چسبندگی آن با سیمان و داخل ملات اصلی بیشتر خواهد بود (ملات مقاوم تر خواهد بود) و با افزایش خاک، این چسبندگی کمتر خواهد شد.
البته وجود خاک در ترکیب ماسه باعث ایجاد یک خاصیت خمیری مانند می‌شود که شکل پذیری و استفاده از آن را برای فرد بنا راحت تر می‌کند. بنابراین نمیتوان با وجود یا عدم وجود خاک داخل ماسه، آن را خوب یا بد دانست و بسته به کاربرد ماسه باید نوع آن را انتخاب کرد.
استاندارد های ماسه
ماسه ها همیشه ویژگی یکسان ندارند و ماسه هر منطقه ممکن است براساس نوع همان منطقه، خصوصیات مختص به خود را داشته باشد. بر همین اساس سازمان استاندارد ملی ایران برخی استانداردها را ارائه نموده است. برای مثال استاندارد 302: با عنوان سنگدانه های بتن، و استاندارد 11269: برای دانه های پهن و دانه های دراز هستند که خود مبحثی مفصل است و به این دو مورد ختم نمی‌شود.تاثیر ماسه در بتن
شن و ماسه به دلیل شکل ظاهری خود این نام را یدک می کشند، چرا که شن و ماسه را بیشتر به صورت دانه ها گرد و مدور می‌شناسیم اما در مقابل دانه های تیز، پولکی و شکسته شکسته نیز در طبیعت وجود دارند که استفاده از آنها در ساختار مصالحی همچون بتن مجاز نیست به این دلیل که برروی مقاومت بتن تاثیر مثبت نخواهد داشت.
البته دقت داشته باشید که شن دارای دانه های درشت تری نسب به ماسه است. (برای تفکیک شن از ماسه آزمایش ساده‌ای وجود دارد که توسط یک الک با شماره بندی خاص انجام می‌شود، دانه های رد نشده از الک و بزرگتر شن، و بقیه ماسه نام خواهد گرفت). برای داشتن یک بتن خوب باید مصالح خوب داشت.
از آنجایی که ماسه نیز از ترکیبات اصلی بتن است باید به نوع آن توجه داشت. با افزایش مقدار مصرف ماسه در واحد متر مکعب، مقاومت فشاری و اکثر خواص سخت شده بتن کاهش می یابند. استفاده از دانه های گرد در بتن به صورت قابل توجهی مصرف سیمان را کاهش می دهد.
برخی مواد در داخل ماسه به ساختار کلی بتن آسیب خواهند زد. نمك های معدنی، مواد آلی، ذرات سست و ناسالم، مواد واكنش زا با قليايی ها و مواد ريزدانه از جمله مواردی هستند که در صورت وجود داخل ترکیبات ماسه، ساختار بتن را تهدید می کنند زیرا ترکیبات متفاوت شن و ماسه می توانند مستقیما بر خواص مختلف بتن از جمله مقاومت، استحکام و پایداری تاثیر گذار باشند.
جالب است بدانید که در ظاهر ماسه ترکیبی است که در روی زمین ریخته و استفاده می‌شود اما برای سازه هایی با محاسبات دقیق، همانند ضوابط استاندارد حمل بتن، ضوابط حمل ماسه نیز وجود دارد. سرما و گرما و بسیاری عوامل محیطی دیگر میتوانند بر کیفیت سنگدانه ها تاثیر بگذرند و از این جهت باید نظارت درستی بر روی ماسه نیز انجام شود. در کل یک ماسه خوب را میتوان اینگونه تعریف کرد که دانه های آن گرد بوده و شکسته شکسته نباشد.
خاک آن به میزان مناسب باشد، قبلا دچار یخ زدگی نشده و یا در معرض حرارت مستقیم قرار نگرفته باشد چرا که تغییرات دمایی ایجاد شده با توجه به کوچک بودن سطح دانه های ماسه میتواند سبب خرد شدن آنها گردد که نهایتا کیفیت و استحکام آن را از بین خواهد برد. ماسه استاندارد را میتوان با توجه به محل استفاده آن با خیالی راحت به کار گرفت.
منبع : ایران فریمکو